Nekonkurenčne volitve na lokalni ravni in prednost že uveljavljenih županov – raziskovalne izkušnje s Poljske
DOI:
https://doi.org/10.4335/19.3.1015-1041(2021)Ključne besede:
lokalna uprava, prednost zaradi uveljavljenosti, lokalne volitve, konkurenčnost, nekonkurenčne volitvePovzetek
Cilj tega prispevka je odgovoriti, ali so lahko nekonkurenčne volitve v občinske svete na Poljskem posledica prednosti že uveljavljenih županov. Avtor domneva, da učinki prednosti uveljavljenih županov ne vplivajo le na konkurenco za funkcijo župana, ampak tudi na celotno lokalno politično sceno. Ti učinki lahko oslabijo konkurenčnost volitev in privedejo do kartelizacije lokalnih političnih prizorišč. V skrajnih primerih lahko to celo povzroči degeneracijo političnega pluralizma in vodi do nekonkurenčnih volitev na izvršni in zakonodajni ravni. V prispevku so analizirani odnosi med konkurenčnostjo volitev na lokalni ravni in učinkom prednosti zaradi uveljavljenosti, ki so ponazorjeni s skupino majhnih občin z do 20.000 prebivalci, ter predstavljene ugotovitve izvedenih raziskav v obliki študij primerov 18 krajev iz šestih regij Poljske.
Literatura
Acton, J. E. E. D. A. (1949) Essays on freedom and power, Thames and Hudson, available at https://cdn.mises.org/Essays%20on%20Freedom%20and%20Power_3.pdf (31 March 2021).
Ansolabehere, S. & Gerber, A. (1997) Incumbency Advantage and the Persistence of Legislative Majorities, Legislative Studies Quarterly, 22(2), pp. 161-178, https://doi.org/10.2307/440380.
Argote, P. (2020) Incumbency advantage and shocks in the electorate: The adoption of voluntary voting, European Political Science Review, 12(2), pp. 173-197, https://doi.org/10.1017/S1755773920000041.
Ariga, K. (2015) Incumbency Disadvantage under Electoral Rules with Intraparty Competition: Evidence from Japan, The Journal of Politics, 77(3), pp. 874–887, https://doi.org/10.1086/681718.
Bartnicki, S. (2015) Wpływ liczby kadencji nieprzerwanego piastowania lokalnej władzy wykonawczej wyłanianej w wyborach bezpośrednich na wybrane gminy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Acta Politica, 3, pp. 58-75.
Bartnicki, S. (2016) Uwarunkowania przewagi kandydatów w wyborach bezpośrednich do gminnej egzekutywy, Acta Politica Polonica. 2, pp. 35- 48.
Bartnicki, S. (2019a) Głosowanie klientelizmem pisane, czyli jak zwiększać szanse reelekcji w wyborach wójtów i burmistrzów, Studia Socjologiczne, 1, pp. 65-93.
Bartnicki, S. (2019b) Czy wpisy na wniosek do rejestru stałego wyborców w gminach wpływają na wyniki wyborów organu wykonawczego gmin?, Przegląd Socjologiczny : kwartalnik Polskiego Instytutu Socjologicznego, 68(1), pp. 39-75, https://doi.org/10.26485/PS/2019/68.1/2.
Bornstein, R. (1989) Exposure and Affect: Overview and Meta-Analysis of Reseach: 1968-1987, Psychological Bulletin, 106(2), pp. 265-289.
Burden, B. C. & Snyder, R. (2021) Explaining Uncontested Seats in Congress and State Legislatures, American Politics Research, 49(3), pp. 247–258, https://doi.org/10.1177/1532673X20960565.
Campbell, J. E. (1983) The Return of the Incumbents: the Nature of the Incumbency Advantage, Western Political Quarterly, 36(3), pp. 434–444, https://doi.org/10.1177/106591298303600309.
Cole, M. (2005) Duverger's law: An application to local elections in Britain, Representation, (41)4, pp. 269-275, https://doi.org/10.1080/00344890508523321.
Copus, C. (2004) Directly Elected Mayors: A Tonic for Local Governance or Old Wine in New Bottles?, Local Government Studies, 30(4), pp. 576-588, https://doi.org/10.1080/0300393042000318003.
Dahl, R., A. (1989) Democracy and its critics (New Haven: Yale University Press).
Dahrendorf R. (1988) Citizenship and the Modern Social Conflict, In: Holme R. & Elliott M. (eds) 1688–1988. Time for a new constitution (London: Palgrave Macmillan), https://doi.org/10.1007/978-1-349-19543-5_8.
Downs A. (1957) An Economic Theory of Democracy (Harpercollins College).
Dz.U. [Journal of Laws] 1996 nr 84 poz. 387, Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin.
Dz.U. [Journal of Laws] 1998 nr 131 poz. 861, Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 października 1998 r.
Dz.U. [Journal of Laws] 2011 nr 21 poz. 112, Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy
Dz.U. [Journal of Laws] 2018 poz. 130, Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych
Egner, B. & Stoiber, M. (2008) A Transferable Incumbency Effect in Local Elections: Why it is Important for Parties to hold the Mayoralty, German Politics, 17(2), pp. 124-139, https://doi.org/10.1080/09644000802075609.
Feld, S. L. & Grofman, B. (1991) Incumbency Advantage, Voter Loyalty and the Benefit of the Doubt, Journal of Theoretical Politics, 3(2), pp. 115–137, https://doi.org/10.1177/0951692891003002001.
Floridia A. (2018) Electoral systems and concepts of democracy: electoral reform as a permanent policy issue in the Italian political system, Contemporary Italian Politics, 10(2), pp. 112-131, https://doi.org/10.1080/23248823.2018.1469269.
Foster, D. (1977) The Politics of Uncontested Elections: North Lancashire 1832–1865, Northern History, 13(1), pp. 232-247, https://doi.org/10.1179/007817277790176876.
Fowler, A. & Hall, A. B. (2014) Disentangling the personal and partisan incumbency advantages: evidence from close elections and term limits, Quarterly Journal of Political Science, 9(4), pp. 501–531.
Gajdos., A. (2017) Analiza wyników wyborów prezydentów, burmistrzów i wójtów w latach 2002–2014, In: Wieczorek, I.. & Mazuryk M. (eds) Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy (Łódź: Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego), pp. 93-105.
Ganowicz, E. (2018) Inkluzywna funkcja bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego).
Ganowicz, E., & Opioła, W. (2017) Specyfika partyjnej rywalizacji politycznej w wyborach do samorządu terytorialnego w roku 2014 na przykładzie województwa opolskiego, Przegląd Politologiczny, 22(2), pp. 137-155.
Gelman, A. & King, G. (1990) Estimating Incumbency Advantage without Bias, American Journal of Political Science, 34(4), pp. 1142-1164, https://doi.org/10.2307/2111475.
Gelman, A. & Huang, Z. (2008) Estimating Incumbency Advantage and Its Variation, as an Example of a Before–After Study, Journal of the American Statistical Association, 103(482), pp. 437-446, https://doi.org/10.1198/016214507000000626.
Gendźwiłł, A. & Żółtak, T. (2016) Skutki wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach lokalnych, Studia Regionalne i Lokalne, 65(3), pp. 92-114.
Gendźwiłł, A. (2020) Wybory lokalne w Polsce : uczestnictwo, konkurencja i reprezentacja polityczna w demokracjach mniejszej skali (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar).
Gendźwiłł, A, Żółtak T. & Rutkowski, J. (2015) Niekonkurencyjne wybory, brakujący kandydaci : dlaczego niektóre komitety wyborcze nie wystawiają kandydatów na burmistrzów?, Studia Regionalne i Lokalne, 4, pp. 64-79.
Gendźwiłł, A. & Swaniewicz, P. (2017) Czy potrzebujemy limitu kadencji w samorządzie?, available at https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/Czy-potrzebujemy-limitu-kadencji-w-samorzadzie.pdf (31 March 2021).
Gendźwiłł, A. & Żółtak, T. (2017) How single-member districts are reinforcing local independents and strengthening mayors: on the electoral reform in Polish local government, Local Government Studies, 43(1), pp. 110-131, https://doi.org/10.1080/03003930.2016.1254624.
Hainmueller, J. & Kern, H. L. (2008) Incumbency as a source of spillover effects in mixed electoral systems: evidence from a regression-discontinuity design, Electoral studies 27(2), pp. 213–227.
Institut for policy analysis of conflict (IPAC) (2018) The 2018 local elections in Papua: places and issues, pp. 6-9, https://doi.org/10.2307/resrep19568.7.
Klašnja, M. (2016) Increasing rents and incumbency disadvantage, Journal of Theoretical Politics, 28(2), pp. 225–265, https://doi.org/10.1177/0951629815586873.
Koninsky D. & Ueda M.. (2011) The Effects of Uncontested Elections on Legislator Performance, Legislative Studies Quarterly, 36(2), pp. 199-229.
Krukowska, J. (2018) Staż burmistrza na stanowisku a jego poglądy na zarządzanie gminą, Samorząd Terytorialny, 7-8, pp. 24-38.
Kukovič S. & Haček M. (2013) The Re-Election of Mayors in the Slovenian Local Self-Government, Lex Localis - Journal of Self-Government, 11(2), pp. 87 – 99.
Kukovič, S. & Haček, M. (2016) Continuity of leadership in Slovenian local government: analysys of mayoral re-election, Annales Universitates Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 23(1), Sectio K., pp. 97-108.
Lay, C., Hanif, H., Ridwan, & Rohman, N. (2017) The Rise of Uncontested Elections in Indonesia: Case Studies of Pati and Jayapura, Contemporary Southeast Asia, 39(3), pp. 427-448.
Lee, D. S. (2008) Randomized experiments from non-random selection in US House elections, Journal of Econometrics, 142(2), pp. 675–697.
Little, A. T. (2017) Are non-competitive elections good for citizens?, Journal of Theoretical Politics, 29(2), pp. 214–242, https://doi.org/10.1177/0951629816630436.
Lockerbie, B. (1999) The Partisan Component to the Incumbency Advantage: 1956-1996, Political Research Quarterly, 52(3), pp. 631–646, https://doi.org/10.1177/106591299905200308.
Lucas, J. (2021) The Size and Sources of Municipal Incumbency Advantage in Canada, Urban Affairs Review, 57(2), pp. 373–401, https://doi.org/10.1177/1078087419879234.
Łukowski, W. (2018) O mechanizmach sprawowania władzy na szczeblu lokalnym i (nie)obecności partycypacji, Studia z Polityki Publicznej, 3, pp. 65-79.
Mazurkiewicz, M. (2021) Top down or bottom up? Selection of candidates at the local level – research results from Poland, (Forthcoming).
M.P. [Polish Monitor] 1990 nr 21 poz. 170, Obwieszczenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 31 maja 1990 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad gmin na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 27 maja 1990 r.
M.P. Polish Monitor] 1994 nr 35 poz. 304, Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 czerwca 1994 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad gmin oraz do Rady m. st. Warszawy, przeprowadzonych w dniu 19 czerwca 1994 r.
Moore, A. A., McGregor, R. M. & Stephenson, L. B. (2017) Paying Attention and the Incumbency Effect: Voting Behavior in the 2014 Toronto Municipal Election, International Political Science Review, 38(1), pp. 85–98, https://doi.org/10.1177/0192512115616268.
PKW (2010) Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 listopada 2010 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 21 listopada 2010 r. available at https://wybory2010.pkw.gov.pl/templates/kbw/doc/Obwieszczenie%20PKW.pdf (31 March 2021).
PKW (2014) Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 listopada 2014 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 16 listopada 2014 r. available at https://samorzad2014.pkw.gov.pl/pliki/1518613260_Obwieszczenie%20PKW%20-%20rady.pdf%20%5bObwieszczenie%20PKW%20z%20dnia%2023%20listopada%202014%20r..pdf (31 March 2021).
PKW (2018a) Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 października 2018 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 21 października 2018 r., available at: https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1540468173_Obwieszczenie_PKW_RADY.pdf (31 March 2021).
PKW (2018b) Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 października 2018 r. o zbiorczych wynikach wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 21 października 2018 r., available at: https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1540468119_Obwieszczenie_PKW_WBP.pdf (31 March 2021).
Praino, R. & Stockemer, D. (2012a) Tempus Edax Rerum: Measuring the incumbency advantage in the U.S. House of Representatives, The Social Science Journal, 49(3), pp. 270-274, https://doi.org/10.1016/j.soscij.2012.02.002.
Praino, R. & Stockemer, D. (2012b) Tempus Fugit, Incumbency Stays: Measuring the Incumbency Advantage in the U.S. Senate, Congress & the Presidency, 39(2), pp. 160-176, https://doi.org/10.1080/07343469.2012.675013.
Radzik-Maruszak, K. (2019) Rada gminy jako uczestnik lokalnego współrządzenia : przykład Anglii, Finlandii, Polski i Słowenii. First edition (Warszawa: Wydawnictowo: naukove).
Sancino, A. & Castellani, L. (2016) New development: Directly elected mayors in Italy—creating a strong leader doesn't always mean creating strong leadership, Public Money & Management, 36(2), pp. 153-156, https://doi.org/10.1080/09540962.2016.1118945.
Seawright, J. & Gerring, J. (2008) Case Selection Techniques in Case Study Research: A Menu of Qualitative and Quantitative Options, Political Research Quarterly, 61(2), pp. 294-308.
Schumpeter, J. A. (2014) [1942], Capitalism, socialism and democracy (2nd ed.) (Floyd, Virginia: Impact Books).
Sharman, C. (2003) Uncontested Seats and the Evolution of Party Competition: The Australian Case, Party Politics, 9(6), pp. 679–702, https://doi.org/10.1177/13540688030096002.
Składowski, K. (2019) Ograniczenie w liczbie kadencji w wyborach prezydentów, burmistrzów i wójtów, Finanse Komunalne : dwumiesięcznik Regionalnych Izb Obrachunkowych, 3, pp. 5-15.
Squire, P. (1989) Challengers in U. S. Senate Elections, Legislative Studies Quarterly, 14(4), pp. 531-547.
Squire, P. (2000) Uncontested Seats in State Legislative Elections, Legislative Studies Quarterly, 25(1), pp. 131-146.
Sześciło, D. (2018a) Nowe narzędzia dla obywateli i radnych w samorządzie, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2018, available at https://www.maszglos.pl/aktualnosci/nowe-narzedzia-dla-obywateli-i-radnych-w-samorzadzie (31 March 2021).
Sześciło, D. (2018b) Recydywa centralizmu? Zmiany w polityce państw wobec samorządu po 2015 roku (Warszawa: Raport Fundacji im. Stefana Batorego).
Trounstine, J. (2011) Evidence of a Local Incumbency Advantage, Legislative Studies Quarterly, 36(2), pp. 255-280.
Turska-Kawa A. & Wojtasik W. (2020) Incumbency Advantage in the Context of Electoral Manipulation. Experiences of Local Elections in Poland, Lex Localis – Journal of Self-Government, 18(4), pp. 647-674, https://doi.org/10.4335/18.3.647-674(2020).
Wang, Y. (2011) Evaluating the candidate incumbency effect in Japan's single-member district elections, 1996-2005, Representation, 47(2), pp. 171-185, https://doi.org/10.1080/00344893.2011.581073.
Żurek, R. (2012) Recepta na “długowieczność” wójta : analiza czynników prowadzących do reelekcji w wyborach 2010 r. na wybranych przykładach, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Res Politicae, p. 159-178.
